Historia

Distillers Company Limited

Łukasz Gołębiewski Napisz komentarz

DCL powstało w 1877 roku jako połączenie sześciu destylarni whisky zbożowych z regionu Lowland. Był to typowy dla tamtych czasów trust, którego celem było kontrolowanie cen, czyli działanie w świetle współczesnego prawa niedozwolone, jako tzw. zmowa cenowa. Do trustu przystąpiły: M. Macfarlane & Co. (właściciel destylarni Port Dundas), John Crabbie & Co’s Haddington Distillery, John Bald & Co. (właściciel Carsebridge); John Haig & Co. (najpierw destylarnia Seggie, a następnie Cameronbridge), McNab Bros & Co. (właściciel zakładów Glenochil), Robert Mowbray (właściciel Cambus) oraz Stewart & Co. (właściciel Kirkliston). Do naszych czasów po tamtych destylarniach pozostały wspomnienia, czasami też można jeszcze trafić na butelkowania ostatnich beczek z: Port Dundas, Carsebridge, Cameronbridge czy Cambus. Od 1894 roku DCL była notowana na giełdach w Edynburgu i Glasgow, ale były to niezależne, konkurujące ze sobą przedsiębiorstwa, związane zmową handlową, wspólnie reprezentowane w formie trustu, lecz o własnych strategiach rozwoju.

Czytaj więcej →

Engenho Torreão

Łukasz Gołębiewski Napisz komentarz

W 1882 roku angielski emigrant, William Hinton, zbudował w Funchal, około kilometr od portu, fabrykę rumu Torreão, która lepiej znana jest jako Engenho da Hinton. William przybył na wyspę w 1838 roku, już w 1845 roku zaczął destylować rum. Zakład rozbudował jego syn, Harry Hinton, sprowadzając z Anglii wielkie maszyny parowe. Była to największa fabryka rumu na Maderze. Zatrudniali 230 robotników, przerabiali dziennie ponad 600 ton trzciny cukrowej. Niestety, wysokie koszty produkcji i spadek popytu na rum z Madery sprawiły, że w 1986 roku zakład zamknięto, sprzedano go miastu. W 2004 roku powstał tu park Santa Luzia, zachowano do dzisiaj komin i fragmenty maszyny parowej, ale w parku nie ma żadnej tablicy pamiątkowej po fabryce. Spadkobiercy rodziny Hinton nadal produkują rum pod rodzinna marką w nowym zakładzie Engenho Novo. W największym barze z rumem w Funchal można jeszcze spróbować ostatnich butelek rumu z Torreão, zachowało się też jeszcze trochę beczek w magazynach Engenho Novo, są wykorzystywane do tworzenia blendów.

Czytaj więcej →

Historia win z Madery

Łukasz Gołębiewski Napisz komentarz

Historia wina madera zaczyna się gdzieś w XV wieku, wraz z portugalską kolonizacją wyspy. Została odkryta w 1420 roku przez parę portugalskich żeglarzy – Zarco i Teixeira, którzy dwa lata wcześniej zbadali też położoną 36 km od Madery mniejszą wyspę Porto Santo. Madera to po portugalsku drewno. Pierwsi osadnicy trafili na Maderę już w 1425 roku. Karczując lasy, sadzili ziarno, winorośl i trzcinę cukrową. Szybo wyspa zaczęła wysyłać do Portugalii statki z winem, cukrem i drewnem. Wkrótce to cukier stał się głównym źródłem dochodu kolonizatorów z Madery, którzy na plantacjach osadzili do niewolniczej pracy Murzynów. Na pierwszych winnicach, tworzonych głównie przez przybyszów z Minho, pojawiły się grona: sercial, verdelho, boal, terrantez i bastardo, a wkrótce też słodka malvasia. Winorośl prowadzono głównie na pergolach. Pierwsze relacje o wysokiej jakości win z Madery pochodzą z 1507 roku. Malvasia stała się kolejnym ważnym produktem eksportowym. Także torrontes był ceniony, reszta zaś win była butelkowana jako ‘de toda uva’, czyli z mieszanki szczepów rosnących w tamtych czasach razem i nie selekcjonowanych. Nie były to kupaże w dzisiejszym rozumieniu, lecz wina komponowane na zasadzie przypadku, z tego, co było pod ręką.

Czytaj więcej →

Whisky jak koniak

Łukasz Gołębiewski Napisz komentarz

Trudno w to dzisiaj uwierzyć, ale były czasy (nie tak odległe), kiedy producenci szkockiej whisky próbowali pozyskać klientów odwołując się do wizerunku bardziej prestiżowych koniaków. Oznaczenia na whisky typu V.O. (Very Old) klub napisy Pale Old czy Very Special były na porządku dziennym. Jednym z najbardziej kuriozalnych butelkowań w historii single malt była edycja Aberlour VOHM (Very Old Highland Malt), która była w sprzedaży w latach 80. i 90. XX wieku jako whisky dziesięcio- oraz dwunastoletnia. Współcześnie sytuacja zupełnie się odwróciła i to producenci koniaków zaczęli naśladować butelkowania whisky, wprowadzając oznaczenia wieku, terminy na etykietach w rodzaju single grape czy single estate, a także o nie filtrowaniu na zimno i braku barwienia karmelem.

Whisky dobra na wszystko

Łukasz Gołębiewski Napisz komentarz

W XIX wieku niejaki Walter Bernard Duffy (1840-1911) wymyślił coś takiego jak „medyczna whiskey”. Szeroko reklamował w prasie swój wynalazek, który miał gwarantować długowieczność i chronić przed wszelkimi możliwymi chorobami. Był właścicielem destylarni w Nowym Jorku Rochester Distilling Co. i Duffy Malt Whiskey Co., gdzie powstawała marka etykietowana jako Duffy’s Pure Malt Whiskey, będąca „lekarstwem dla całej ludzkości”. Pomagać miała m.in. na: niestrawność, katar, zapalenie płuc, malarię, zapalenie oskrzeli, zapalenie krtani, błonicę, cholerę, krążenie itd. Trunek był tak naprawdę doprawionym spirytusem, miał 45,8% alkoholu, był barwiony i dosłodzony syropem, nie miał żadnego kontaktu z beczką.

Czytaj więcej →

Pierwsza legalna whisky w Szkocji

Łukasz Gołębiewski Napisz komentarz

Jak wiadomo, pierwszym, który uzyskał licencję na destylację w Szkocji był George Smith, twórca Glenlivet. Licencja pochodzi z 1824 roku, rok po tym, kiedy brytyjski parlament uchwalił Excise Act, regulujący podatki od produkcji alkoholu. Po nim o licencje zaczęli występować inni gorzelnicy. Czy jednak rzeczywiście George Smith był pierwszym legalnym producentem whisky w Szkocji? Nie. Był tylko pierwszym, który zaczął płacić podatki.

Czytaj więcej →

Pierwszy druk o destylacji

Łukasz Gołębiewski Napisz komentarz

Około 1450 roku Johannes Gutenberg zaczął używać ruchomej czcionki, co uważane jest za początek nowożytnej ery druku. Nie trzeba było długo czekać na pierwszą drukowaną książkę o sztuce destylacji. Ukazała się ona w 1477 (lub 1478) roku w Augsburgu, nakładem drukarza Johanna Bämlera. Została oparta na odręcznych wersjach, które krążyły w odpisach od połowy XV wieku i są znane jako „Traktat o cnotach wód wypalonych”. Autorem był wiedeński lekarz Michael Puff von Schrick (1400-1473), tytuł brzmiał „Büchlein von den ausgebrannten Wässern”, czyli „Mała księga wód wypalonych” i był tłumaczeniem tekstów łacińskich. Z księgi pochodzą m.in. ryciny pierwszych aparatów do destylacji. Schrick pisał, że pół łyżeczki aqua vitae z rana chroni przed chorobami, a większa porcja destylatu dana umierającemu, da mu siłę wygłoszenia ostatniej woli. Alkohol miał dodawać sił witalnych. Książka składa się z 83 rozdziałów, a te przedstawiają różne botaniki, jakie można wykorzystać w sztuce destylacji. Są tu zioła, kwiaty, korzenie, owoce, a nawet warzywa (m.in.: pietruszka, rzodkiewka czy szparagi) oraz różne olejki roślinne. Ostatni rozdział poświęcono paleniu wina, przedostatni zaś wykorzystaniu jałowca w połączeniu z alkoholem, ale zdaniem badaczy nie zostały one oryginalnie napisane przez von Schricka, lecz pochodzą z innych źródeł.

Czytaj więcej →

Dawna gorzelnia w Liszkowie

Łukasz Gołębiewski Napisz komentarz

W Liszkowie (gm. Rojewo, woj. kujawsko-pomorskie) po dawnej gorzelni rolniczej pozostał jedynie komin. Są też pozostałości dawnej rozlewni, nie wódek, a denaturatu. Miejscowi opowiadają o przekrętach, ustawionych przetargach. Faktem jest natomiast, że od 2010 roku przy dawnej gorzelni postawiono jedną z pierwszych biogazowni w Polsce. Zbudowana przez firmę Agrogaz, instalacja o mocy 2,1 MW obecnie jest własnością grupy Enea. Jak chwali się jeden z podwykonawców: „Jest to do dzisiaj biogazownia o największej nominalnej mocy w Polsce. Technologia zastosowana w biogazowni pochodzi od niemieckiej firmy Schmack Biogas AG, natomiast dostawcą agregatów prądotwórczych jest firma GE Jenbacher. Jest to pierwsza instalacja tego typu w Polsce. Projektowana przez Aufwind jako instalacja na kiszonkę kukurydzianą produkuje w chwili obecnej energię z odpadów”.

Czytaj więcej →

Bolesław Kasprowicz – Wielki Obecny

Łukasz Gołębiewski Napisz komentarz

W Gnieźnie przed Starym Ratuszem zaprezentowana została wystawa pt. „Wielki Obecny”, która przypomina gnieźnianom postać Bolesława Michała Kasprowicza, jednego z najważniejszych wytwórców wódek i likierów w historii polskiego przemysłu. Powstała z inicjatywy społeczności II Liceum Ogólnokształcącego im. Dąbrówki w Gnieźnie, jako uwieńczenie obchodów 100-lecia istnienia szkoły przez niego ufundowanej, natomiast termin otwarcia wystawy – grudzień 2020 roku – został wybrany przez prezydenta Miasta Gniezna Tomasza Budasza, aby podkreślić wkład i zaangażowanie rodziny Kasprowiczów w Powstanie Wielkopolskie.

Czytaj więcej →

Cooley Distillery

Łukasz Gołębiewski Napisz komentarz

nowoczesny kombinat, położony u podnóża Cooley Mountains, z których czerpie wodę do produkcji whiskey (ze źródła Slieve na gCloc). Wyposażony w trzy wielkie alembiki do destylacji pot still oraz w zestaw kolumn do destylacji whisky zbożowej (powstaje tu m.in. ceniona single grain whiskey Greenore). Właściciel marek: Kilbeggan, Tyrconnell, Connemara i wielu innych. Przez lata destylarnia dostarczała też alkohol niezależnym producentom, którzy butelkowali go pod własną marką.

Czytaj więcej →

Fabryka Wódek Polros

Łukasz Gołębiewski Napisz komentarz

Założona w 1927 roku, w Krakowie przy ul. Warszawskiej 15/17 Fabryka Wódek, Likierów i Rumu Polros należała do Bernarda Sperlinga i Symona Zimmerspitza. Zakład powstał na terenie zespołu pałacowego Przeworskich. Kompleks powstał w latach 1878-79 wg projektu Janusza Niedziałkowskiego. I pałac istnieje do dziś. Firma miała biuro sprzedaży przy ul. Lubicz 3 w Krakowie. Przejęta w 1939 roku przez Niemców, działała także podczas II wojny światowej. Zarządzający zakładem Josef Sperling trafił do krakowskiego getta i zginął, wojnę przeżyła jego żona Maria, która zmarła w Izraelu. Zakład produkował m.in.: Alasz Kminkowy (35%), Wiśniową (35%), Karpatową (35%), Koniak (38%), Boonekamp of Magbitter, Benedyktynkę, Śliwowicę Bośniacką, wódki, rumy. Po wojnie majątek przejęło państwo, zakład zlikwidowano. Obecnie działa tu m.in. klub LochNess.

Czytaj więcej →

Cobalt

Łukasz Gołębiewski Napisz komentarz

wódka z pszenicy, destylowana tylko raz, filtrowana przez kobalt. Lekka, zgrabna, przyjemna butelka. Produkowana dla firmy z Zagrzebia, Nimcro. Słodki, owocowy aromat, nietypowy, bo są tu maliny, poziomki. Smak bardzo delikatny, słodki, mam wrażenie, że filtracja zupełnie zredukowała odczuwalność alkoholu. W finiszu natomiast pojawia się cierpka nuta orzecha włoskiego, zielone jabłuszko, ale też dużo wanilii. Moc – 40%.

Masataka Taketsuru

Łukasz Gołębiewski Napisz komentarz

Ojciec japońskiej whisky urodził się w 1894 w Takehara, niedaleko Hiroszimy, w rodzinie, która od 1733 roku miała swój browar i produkowała sake. W 1918 roku rodzina wysłała go do Szkocji, gdzie na University of Glasgow studiował chemię organiczną. W kwietniu 1919 roku rozpoczął praktykę w destylarni Longmorn w Strathspey, a w lipcu tego samego roku w James Calder & Co.’s Bo’ness Distillery w Lowlands. W styczniu 1920 roku poślubił Jessie Ritę Cowan i wspólnie zamieszkali w ówczesnej stolicy szkockiej whisky, Campbeltown, gdzie Masataka rozpoczął pracę w destylarni Hazelburn. Pod koniec 1920 roku państwo młodzi wyruszyli w podróż do Japonii, zatrzymując się w Nowym Jorku.

Czytaj więcej →

John Cor, duchowy ojciec szkockiej whisky

Łukasz Gołębiewski Napisz komentarz

W 1995 roku Szkocja obchodziła pięćsetlecie historii whisky. Oczywiście jak z każdym alkoholem, tak i z whisky, początki giną w mrokach dziejów, jednak najstarszy znany dokument dotyczący produkcji alkoholu ze słodu pochodzi z 1495 roku. W księgach podatkowych opactwa Lindores Abbey istnieje zapis, że mnich, ojciec John Cor otrzymał osiem buszeli słodu by zrobić aqua vitae. Podczas prac archeologicznych na terenie ruin opactwa Lindores Abbey natrafiono na ślady średniowiecznej gorzelni. Kim był ojczulek John Cor, nie wiadomo, być może tylko administratorem, być może mistrzem destylacji. Na pewno jednak data 1495 w historii whisky jest jedynie umowna, gdyż skoro zamówił ilość słodu, z której można było wyprodukować ok. 400 butelek whisky, to znaczy, że sztuka destylacji była już w owym czasie dobrze znana na północnych obrzeżach Lowlands, gdzie leży opactwo Lindores. Mało tego, słód został przysłany z polecenia króla Jakuba IV, a więc nie było mowy o jakimś bimbrownictwie czy alchemicznych eksperymentach. Zapewne w owym czasie wodę życia ze słodu w Szkocji już pito od jakiegoś czasu. Jeśli powstawała przy klasztorach, a tak najprawdopodobniej było, to do Lowland mogła przywędrować z Islay, a do Islay z Irlandii, bo tak się rozprzestrzeniały zakony na terenie północnej Brytanii. Irlandczycy uważają, że sztukę destylacji opanował ich patron, św. Patryk już w V wieku, nie ma na to jednak żadnych dowodów. Nie mniej jest prawdopodobne, że to właśnie na terenie Irlandii zaczęto wytwarzać wodę życia. Czy ze słodu, czy też może najpierw z miodu? I czy na pewno w Irlandii?

Czytaj więcej →

Molasses Act 1733

Łukasz Gołębiewski Napisz komentarz

Ustawa o melasie (Molasses Act) z 1733 roku była prawdopodobnie pierwszą w historii ustawą antyalkoholową, czyli nie tylko mającą na celu zasilenie budżetu z podatków od alkoholu, lecz także ograniczenie jego spożycia. Była trzy lata wcześniejsza od słynnych ustaw antyginowych z 1736 roku, które – w rezultacie – skutecznie doprowadziły do ograniczenia konsumpcji ginu w Londynie, choć nie samego pijaństwa, gdyż jedynie zmienił się model konsumpcji i Anglicy z ginu przestawili się na piwo. Ustawa o melasie dotyczyła mieszkańców kolonii, zwłaszcza Nowej Anglii. Uchwalona przez parlament brytyjski, wprowadzała podatek w wysokości 9 pensów za każdy galon melasy importowanej na kontynent amerykański z niebrytyjskich wysp cukrowych w Indiach Zachodnich. Była to także część wojny ekonomicznej, głównie z Francją, ale też z Hiszpanią czy Niderlandami, rum wyrabiany na Jamajce czy Barbadosie był znacznie droższy od rumu przykładowo z Martyniki. Najtańszym był jednak rum, który powstawał w samej Nowej Anglii, czego brytyjski ustawodawca w ogóle nie brał pod uwagę.

Czytaj więcej →

Historia rodziny Fernandes

Łukasz Gołębiewski Napisz komentarz

Rodzina Fernandes obecnie zajmuje się importem win na Trynidadzie, jednak do 1973 roku wieku byli jednymi z największych producentów rumu na wyspie. To oni stworzyli tak znane marki jak VAT 19, White Star, Crystal White czy Black Label. Przybyły z Madery Hiszpan Manuel Fernandes w XIX wieku założył sklep z winami w stolicy Trynidadu, Port of Spain, przy ulicy Henry Street 25. Na początku lat 80. XIX wieku na Trynidad przybył jego syn, Joseph Gregorio Fernandes i to on założył destylarnię, a właściwie początkowo nielegalną manufakturę. Podobno był genialnym blenderem i kiedy w 1932 roku został zniesiony monopol na produkcję rumu na wyspie, Joseph Gregorio dysponował pokaźnym zapasem rumów w różnym wieku, w tym rumem z beczek zalanych w 1919 roku. Ten trzynastoletni trunek okazał się być wielkim hitem, a kiedy zapasy się wyczerpały, Joseph Gregorio wprowadził na rynek mieszankę o bardzo podobnym profilu, którą nazwał VAT 19 (oprócz własnych rumów w kupażu znalazły się odleżakowane rumy od innego producenta z Trynidadu – Caroni).

Czytaj więcej →

Bezkontaktowy wyszynk

Łukasz Gołębiewski Napisz komentarz

Rozwiązanie godne nagrody wymyślił w latach 30. XVIII wieku niejaki Captain Dudley Bradstreet. Ów awanturnik rodem z Irlandii, nielegalny bimbrownik i sprzedawca taniego ginu w Londynie, po wprowadzeniu ustaw ograniczających możliwość wyszynku umieścił w drzwiach małego lokalu drewnianą figurę kota. Puss & Mew Shop, do mordki zwierzaka wkładało się dwa pensy, a z lejka pod łapką lał się gin. Urządzenie ni było zautomatyzowane, ale patent ów zaczęli naśladować też inni. Czy pomysł sprzed 300 lat nie jest wart odświeżenia w czasach gdy bary są zamknięte, a każdy boi się kontaktu z drugim człowiekiem? Old Tom, jak nazywany był ów kocur, to sposób na wyszynk w czasach koronawirusa.