Alkohole maja 2023

W maju bardzo dużo się działo, część miesiąca spędziłem w Gaskonii, zbierając materiały do książki o armaniaku, to była okazja do spróbowania wielu znakomitych butelek, stąd postanowiłem umieścić osobną listę armaniaków ocenionych powyżej 95/100. Był też w maju Festiwal Vininova, a na nim i koniaki, i mezcale, i rumy, i whisky. Jak zwykle też starałem się trzymac rękę na pulsie z ofertą nowości u polskich producentów i dystrybutorów. W efekcie w maju spróbowałem aż 359 nowych alkoholi, co daje ponad dziesięć nowości dziennie, a ilość bardzo często przekładała się na świetną jakość. W strefie medalowej było 226 próbek, czyli ponad połowa.

Przypominam zasady punktacji. Maksymalna liczba punktów do uzyskania to 100, minimalna to 0. Punktowane są: aromat (do zdobycia 30 punktów), smak (30), finisz (30) i całościowe wrażenie (10), na które składają się takie elementy jak harmonia czy nowatorstwo, to znaczy, że nawet kontrastowo poustawiane smaki i aromaty mogą dostać wysoką ocenę, jeżeli będą interesujące i innowacyjne.
Oceny rozłożyły się jak w tabeli.

miesiąc	0-10	10-20	20-30	30-40	40-50	50-60	60-70	70-80	80-90	90-100
I	2	3	2	0	1	2	8	21	46	19
II	0	1	0	6	2	0	6	21	46	10
III	2	0	3	2	10	17	29	35	103	45
IV	2	0	2	7	9	13	32	62	87	37
V	2	0	0	2	7	12	35	75	161	65
razem	8	4	7	17	29	54	110	214	443	176

Alkoholem maja jest oczywiście armaniak, Goudoulin 1914 (40%) z notą astronomiczną 99/100. Zapach wiśni, śliwek, gruszek, anyżu, lukrecji, bardzo rześko, choć jest też nuta gorzkiej czekolady. Smak apteczny, słodki syrop na kaszel, igliwie, żywica, syrop wiśniowy, orzechy włoskie, delikatnie pikantny pleśniowy ser. W finiszu zaskakująca delikatność, owocowość – czereśnie, śliwki, wiśnie, kwaskowe gruszki, pigwa, woda miodowa.

A oto majowa lista armaniaków z ocenami od 95/100.

Laubade 1962 (40%)	95,0
Laubade Extra (40%)	95,0
Millet Bas Armagnac 1987 (42%)	95
Castarede 1893 (41%)	95,5
Pellehaut 1973 Ugni Blanc (43,7%)	95,5
Goudoulin XO Premium (40%)	95,5
Dartigalongue 1934 Fut (40%)	96,0
Castarede 1959 (40,2%)	96,0
Laubade 1941 (40%)	96,0
Laubade 1922 (40%)	96,0
Château de Laree 1946 (40,6%)	96,0
Darroze 60 ans (42%)	96,0
Millet Bas Armagnac 1975 (42%)	96,0
Baron de Sigognac 1924 (40%)	96,5
Castarede 1939 (41%)	97,0
Laubade 1937 (40%)	97,5
Goudoulin 1934 (40%)	98
Goudoulin 1914 (40%)	99

Wódka smakowa maja to Ranczo Olsena Isabell Bay Horse 05/2023 (45%) z notą 87,5. Wędzone śliwki. Barwa ciemna, herbaciana. W zapachu susz, kompot wigilijny, wędzone śliwki, lekko nuta anyżu. Smak bardzo przyjemnie słodki, bardzo śliwkowy, jakby się gryzło słodkie, soczyste śliwki i przegryzało na dodatek wędzonymi. Finisz słodko-wytrawny, dużo wędzonych śliwek, ładnie to wszystko zagrało.
Wódka starzona maja to Kavka Tokaji Cask Aged 2023 (45,5%) z notą 84. Beczki po pięcioputnowym aszu, 18 miesięcy leżakowania, zestawiane w Koneserze, 2456 butelek. Zapach waniliowy, mleczna czekolada, orzechy, gorzkie kakao. W smaku orzechy, lekko kokos, ananas, morele i brzoskwinie. W finiszu jest lekki tytoń, jest suszony orzech włoski, suszone morele, suszone skórki jabłek, gruszek, śliwki, przyprawy korzenne, placek ze śliwkami.
Gin maja to Blurry Moon Navy Strength (57%) z notą 92. W zapachu dużo igliwia, nuty morskie, igliwie, zielone szyszki, może chmiel, ostry jałowiec. Rześko. W smaku jest dużo trawy cytrynowej, cytryn, kandyzowanych cytryn, igliwia. W finiszu jest dużo limonek, cytryn i trawy cytrynowej, nuta leśna, bardzo rześko.
Okowita maja to Tariquet Blanche Pure Folle Blanche 2022 (46%) z notą 96. Biały destylat z Gaskonii z apelacją Armagnac Blanche. W zapachu kwiaty, maliny, jak okowita malinowa, melon, grejpfrut, niebywałe. W ustach słodkie, bardzo delikatne, dużo malin, melon, gruszka. W finiszu jest sporo soli, grejpfrut i gruszki, jabłka, maliny. Finisz bardzo długi.
Brandy maja została Domäne Wachau XA22 Single Cask Oloroso Finished (40%) z notą 91,5. Leżakowana 27 lat, w tym pięć lat w beczce po sherry oloroso. Zapach dojrzałych jabłek, pieczonych jabłek, śliwki, lukrecja, vinegar śliwkowe, tytoń owocowy, słona skóra. Smak mocno kwaskowy, limonki, cytryna, bardzo kwaśne winogrona, tytoń, ściółka leśna, igliwie, tytoń. Finisz to kwaśne cytrusy, hibiskus, skóra, anyż, słoność, grzyby, tytoń.
Koniak maja to Hine Antique Grande Champagne XO (40%) z notą 89,5. Tylko winogrona z Grande Champagne, złożony z 40 eau-de-vie, wiek 22-25 lat, receptura powstała w latach 20. Zapach nieco przytłumiony – sporo tytoniu, lukrecja, anyż, śliwki, morele, placek ze śliwkami. W smaku dużo anyżu, kandyzowany imbir, maliny, imbir, cynamon. W finiszu sporo skóry, dużo kandyzowanego imbiru, kandyzowane skórki pomarańczy, soczyste owoce.
Rum maja to Savanna Grand Arome Lontan 57 Rhum Traditionnel (57%) z notą 97,5. Sześć miesięcy fermentacji, estry 932,32 g/hlp. Zapach tropikalnych owoców, rozgrzanej selwy, kory, fermentacji, kwaśnego tytoniu, lakieru. Bardzo intensywny, wciągający. W ustach mocny alkohol, cierpkie, vinegar, nuty grzybowe, ale też dużo fermentującego ananasa. Finisz ekstremalnie długi – korzenność, egzotyczne drewno, sasafras, ale też jest tu fermentująca malina, agrest, kwaśne jabłka, masa ananasów, lekki tytoń, delikatna słoność, siarkowość. Cudownie zrobiony biały rum.
W kategorii tequila/sotol w maju nagrodziłem Coyote Sotol Blanco Durango (43%) z notą 81. Zapach egzotycznego drewna, kopca termitów, miodu, wędzonych śliwek. Smak cierpki – wędzone i marynowane limonki, anyż, czerwony pieprz, sól. W finiszu mdłe nuty nafty, masła i sporo wędzonych śliwek oraz soli, ale też agrest i pieprz kajeński.
Mezcal maja to Ilegal Joven Espadin (40%) z notą 82,5. Zapach lekki, słodko-cierpko-słony, sporo śliwek, solonych śliwek, wędzonych śliwek w boczku. Ziemistość. Smak lekki – bardzo dużo wędzonych śliwek, porzeczka, agrest. W finiszu jest smolistość, słoność, jest sporo czarnej porzeczki i jeszcze więcej wędzonej śliwki.
Whisky blended maja to Amahagan Kabukiza (47%) z notą 87. Limitowana edycja whisky blended malt, stworzona we współpracy z Teatrem Kabukiza w Tokio, zestawiana w Nagahama Distillery, jednej z najmniejszych destylarni w Japonii. Częściowo leżakowana w beczkach po sherry oloroso. W aromacie intensywny zapach sherry – orzechy włoskie, skóra, ciemna gorzka czekolada, suszone wiśnie, rodzynki, daktyle, figi i dymność. Smak słodko-cierpki, czereśnie, słodkie jabłka, gruszki, do tego skóra, też imbir i anyż, rześkość. Jeszcze więcej rześkości w finiszu – kwaśne zielone jabłuszka, rajskie jabłuszka, kwaśne śliwki, ume, tytoń, popiół, dym.
Whisky single malt maja to Glen Keith 28YO 1st fill AO Secret Speyside (43%) z nota 95,5. Aromat bardzo intensywny, pełen rodzynek, słodkich jabłek, moreli, brzoskwini, pomarańczy, pomelo, słodkiego słodu. W smaku sorbet jabłkowy, nuta waniliowa, kremowa, deser lemon meringue pie, do tego wypieczony chleb z marmoladą pomarańczową. Finisz lekki, słodki, nuty anyżu i pomarańczy, zestu limonki, cytryny, lody cytrynowe.
Whisky single grain maja to Fuyu Small Batch 100% Barley Shochu (43%) z notą 82,5. Zapach egzotycznego drewna, sandałowca, sasafrasa, kopca termitów. W smaku także dużo egzotycznego drewna, tropikalne owoce, zwłaszcza papaja, marakuja, bardzo delikatne, słodkawe, nieco korzenne, kora, mineralność. Ciekawe. Finisz lekki – papaja, pieczone kasztany, pistacje, miód rzepakowy, nuta warzywna, karotkowa, ziemista, selerowa.
Whisky żytnia maja to Templeton Rye 10YO Single Barrel no 3574 (52%) z notą 93,5. Zapach intensywny, przyjemny, rześki, owocowy. Dużo jabłek, gruszek, agrest, kwaskowe śliwki, do tego wanilia i zioła, a też nuta czekoladowa – ciemna czekolada z rodzynkami, kwiatowość. W smaku najpierw cierpko, niemal żywicznie, tytoń, skóra, siarka, sól, pieprz, kwaśne jabłka, kwaśno-gorzkie grejpfruty. A potem kokos i wanilia, nektarynki, mandarynki, soczyste pomarańcze. Finisz cierpki, taniczny, dużo tytoniu, słoność, skóra, herbata hibiskusowa, czarna czekolada z migdałami, limonki, oliwki nadziewane migdałem i papryczką, ziele angielskie, gałka muszkatołowa, anyż, sól, pieprz, pieprz, pieprz…
Likier maja to Kozuba Ratafia Cordial (27%) z notą 90,5. Zapach jesieni – śliwki, jabłka, gruszki, morele, pigwa, utlenienie. Smak lekko cierpki, utleniony, nuta orzechów włoskich, wiśni. Finisz jak w maderze utlenionej systemem estufago, lekko słodycz, dużo owocowości, wiśnie, czereśnie, pestki wiśni, śliwki.
Odkrycie maja to Château de Millet, świetnej jakości armaniaki. Rodzinna firma, od pięciu pokoleń prowadzona przez rodzinę Dèche, która w 1819 roku kupiła posiadłość ziemską Millet. Mają 90 ha winnic, z czego 12 ha na armaniak: baco i ugni blanc, reszta na wina Côtes de Gascogne, robią też floc. Winnica biegnie przez zielone wzgórza, na północny zachód od Eauze, gdzie gleby piaszczyste i gliniaste spotykają się z tak zwanymi „sables fauves”, czyli wyłącznie piaszczystymi. Ta specyficzna gleba daje bardzo delikatne i owocowe eau-de-vie. Mają trzy magazyny z armaniakiem, stare kadzie mają ponad 89 lat. Najstarszy oferowany vintage to rocznik 1975. Do lat 70. sprzedawali swoje armaniaki negocjantom, a resztę wypijano na miejscu. W latach 80. zdecydowali, że będą wszystko butelkować pod własną marką. Młody destylat leżakuje ok. 12 miesięcy w nowych beczkach. Potem trafia do beczek używanych. Kolor armaniaku zawsze jest naturalny. Mają ponad stuletni alembik na kółkach, opalany węglem. Destylacja odbywa się w ostatnich dwóch tygodniach listopada, wówczas przyjeżdża Marc Saint Martin, który od lat jest destylatorem świadczącym usługi rodzinie Dèche. Corocznie butelkują 30 beczek, a mają ponad 350 pełnych beczek w dwóch magazynach – wilgotnym i suchym.
Lektura maja 2023: C.E. Page „Armagnac. The Spirit of Gascogny” (Bloomsbury), książka napisana przez Brytyjczyka niemieckiego pochodzenia, który patrzy na Gaskonię z boku, co jest jednocześnie zaletą i wadą. Zaletą, bo daleki jest od wystawiania laurek, wadą, bo nie wszędzie dotarł, wielu ciekawych producentów pomija, mało pisze o terroir, o różnicach pomiędzy apelacjami, za to całkiem sporo o hotelach, restauracjach i samych butelkach. Jest fanem armaniaku wytwarzanego bezpośrednio na farmie, stawiając go w opozycji do rozlewanych masowo marek, nazywając go „farmagnac”.

Alkohol maja 2023: Goudoulin 1914 (Francja)