13 stycznia obchodzimy 10. rocznicę ustanowienia obowiązującej definicji Polskiej Wódki, Chronionego Oznaczenia Geograficznego. Takim mianem określamy tylko wódki wytworzone z polskich zbóż: pszenicy, żyta, jęczmienia, owsa i pszenżyta albo z ziemniaków. Cały proces produkcji również musi odbywać się na terenie naszego kraju.
Jaka jest świadomość Polaków na temat naszego narodowego trunku? Czy ważne jest dla nas, że surowce pochodzą ze zrównoważonych upraw? Przedstawiamy wyniki badania Stowarzyszenia Polska Wódka. Badanie przeprowadzone zostało w październiku 2022 roku przez SW Research na zlecenie Stowarzyszenia Polska Wódka.
Polska wódka niezmiennie znajduje się w czołówce produktów, którymi chcemy dzielić się z gośćmi zza granicy. Aż 44,3% badanych wskazało ją jako prezent, który zwykle bierze ze sobą, odwiedzając znajomych lub rodzinę poza Polską. To więcej niż w poprzednim badaniu z 2021 roku (43,1%). Wzrósł również odsetek osób częstujących obcokrajowców narodowym trunkiem, to 44,4% badanych. Wódka nadal jest jednym z najczęściej wskazywanych elementów polskiej kultury rozpoznawalnych za granicą. Od kilku lat plasuje się na trzecim miejscu, zaraz po Janie Pawle II i Robercie Lewandowskim. Co ważne, jej znaczenie rośnie – w 2021 roku wskazało ją 27%, w 2022 natomiast 28,5% ankietowanych.
– Mamy wspaniałe produkty i tradycje kulinarne. Są wśród nich polska wódka i inne produkty z Chronionym Oznaczeniem Geograficznym. Bardzo cieszy, że coraz częściej zwracamy uwagę na jakość produktów oraz ich pochodzenie. Musimy je tylko dobrze wypromować. Francuzi chronią i promują swój Cognac od ponad 100 lat, Szkoci robią to samo z whisky już od kilkudziesięciu lat – mówi Magdalena Tomaszewska-Bolałek, orientalistka, badaczka kultury kulinarnej, kierownik Food Studies na Uniwersytecie SWPS. – Wódka z pewnością wpisuje się w naszą historię, tradycję i od setek lat towarzyszy nam podczas biesiad i rodzinnych uroczystości – dodaje.
Od uchwalenia obowiązującej definicji Polskiej Wódki minęło już 10 lat. Od tego czasu co roku 13 stycznia obchodzimy (nieoficjalny) Dzień Polskiej Wódki. Czy przekłada się to na większą wiedzę Polaków? Badania pokazują, że tak. Świadomość istnienia definicji wzrosła prawie o jeden punkt procentowy od poprzednich badań. O definicji wie teraz aż 44,7% ankietowanych.
– Takie wyniki pozwalają z nadzieją spoglądać w przyszłość, ale jednocześnie wskazują na konieczność dalszych szerokich działań promocyjno-informacyjnych. To bardzo trudne, odpowiedzialne i długofalowe zadanie służące promocji i wspieraniu polskich rolników, gorzelników i producentów polskiej wódki. Ten trunek to nasze dobro narodowe, dziedzictwo historyczno-kulturowe, z którego powinniśmy, jako Polacy, być dumni – mówi Andrzej Szumowski, prezes Stowarzyszenia Polska Wódka. – Widzimy, że podjęte dotychczas wysiłki powoli dają rezultaty, ale do powszechnej świadomości jest nadal daleko. Musimy dotrzeć do osób, które niestety nadal nie wiedzą, jak podczas zakupów odróżnić Polską Wódkę od wódki z Polski. To aż 49,1%, czyli prawie połowa ankietowanych – dodaje.
Nasz narodowy trunek ma Chronione Oznaczenie Geograficzne, czyli oznaczenie, dzięki któremu ochronie podlegają interesy producentów i konsumentów. Aby dany produkt mógł je otrzymać, musi powstawać z określonych surowców i w konkretnym miejscu, do którego nawiązuje jego nazwa. Jest to niewątpliwie prestiżowe wyróżnienie. Okazuje się, że wiedzą o tym także Polacy. Badania pokazały, że aż 55,8% ankietowanych jest dumna z faktu, iż narodowy trunek ma Chronione Oznaczenie Geograficzne.
– Przyznanie produktowi Chronionego Oznaczenia Geograficznego wiąże się z licznymi korzyściami. Dla konsumentów jest to gwarancja jakości i specyficznego charakteru danego produktu. Dla producentów oznacza utrzymanie wysokich standardów oraz zdrową konkurencję – mówi Ola Jeżowska-Minárik z Komisji Europejskiej, Dyrekcji Generalnej ds. Rolnictwa i Rozwoju Wsi. – Co ważne, Chronione Oznaczenie podkreśla związki, jakie dany produkt ma z obszarami wiejskimi, z których pochodzą surowce. Dzięki temu, że łączy produkt z konkretnym miejscem, nie pozostaje on anonimowy. Oczywiście musi on także spełniać szereg wymagań. Dotyczy to także Polskiej Wódki – dodaje.
W tegorocznym badaniu „Co Polacy wiedzą o Polskiej Wódce?” po raz pierwszy pojawiły się pytania dotyczące produktów pochodzących ze zrównoważonych upraw. Kwestia ta jest coraz częściej poruszana i wdrażana w rolnictwie. Oznacza ona taką uprawę roślin, która ma ograniczony wpływ na środowisko i w bardziej przyjazny przyrodzie sposób wykorzystuje zasoby takie jak gleba, woda, maszyny czy środki ochrony roślin.
– Świat pędzi naprzód, a wraz z nim oczekiwania konsumentów. Coraz więcej osób zwraca uwagę właśnie na to, czy kupowane przez nich produkty pochodzą ze zrównoważonych upraw. Postrzegamy to jako wielką szansę, toteż od kilku lat uczestniczymy w pierwszej pilotażowej inicjatywie rolnictwa zrównoważonego w Polsce – mówi Michał Paszota, współwłaściciel gorzelni Podole Wielkie. – Zrównoważone rolnictwo to także szansa dla wszystkich producentów surowców i destylatów, na bazie których polska wódka jest produkowana.
Odzwierciedlają to wyniki badania. 43,2% ankietowanych odpowiedziało, że podczas zakupów bierze pod uwagę właśnie takie artykuły, a 54,5% uważa, że to ważne, aby surowce, z których produkowana jest Polska Wódka, pochodziły ze zrównoważonych upraw. Co ważne, dla 46,2% badanych cena nie gra roli – uważają oni, że chętniej kupowaliby Polską Wódkę, gdyby jej surówce pochodziły ze zrównoważonych upraw, nawet jeśli byłaby ona droższa. Pokazuje to, jak mocno czynnik ten wpływa obecnie na decyzje konsumentów.
Badanie przeprowadzono na zlecenie Stowarzyszenia Polska Wódka.
Jak odróżnić na sklepowej półce Polską Wódkę, Chronione Oznaczenie Geograficzne od innych wódek?
Zgodnie z określonymi kryteriami Polską Wódką jest jedynie produkt
z obowiązkowym oznaczeniem Polska Wódka/PolishVodka na butelce. Dodatkowo mogą być umieszczone na niej: napis „Chronione Oznaczenie Geograficzne” lub skrót ChOG oraz znak Stowarzyszenia Polska Wódka przygotowany dla uczestników programu oraz unijne logo Chronionego Oznaczenia Geograficznego.
