Gorzelnia i folwark Wąsowo

W największej wsi gminy Kuślin znajduje się gorzelnia wybudowana w 1862 roku, o czym świadczy napis na szczycie stodoły przylegającej do destylarni – I.F. 1862. Na wielkim brukowanym dziedzińcu stoi piętnaście zabytkowych budynków, pozostałych po wąsowskim folwarku: stajnia koni wyjazdowych, wozownia i siodlarnia z lat 1872-1898, stajnia koni roboczych (1898 r.), stajnia (1872), obora, cielętnik, dwie stodoły, spichlerz, garaż pługów parowych, wiata, kuźnia, mleczarnia, gorzelnia. Majątek Wąsowo w 1926 roku zatrudniał 85 stałych rodzin robotniczych. W latach 1898-1910 wzdłuż ulicy Lipowej powstało nowoczesne osiedle domów mieszkalnych dla służby i robotników rolnych. Główna droga na osiedlu była brukowana. Znajdowały się tu jeszcze: dom starców, dom opieki zdrowotnej, a nawet sala taneczna.


Gorzelnia ma solidne podpiwniczenie, jednokondygnacyjny budynek wykonano głównie kamienia, a w części z czerwonej cegły. Wpisana w plan prostokąta o dość prostej ale solidnej konstrukcji. Zabytkowa kuźnia prezentuje się równie ładnie – pruski mur zdobi wyższą kondygnację, parter wybudowany z cegły. Dach „poprzecinany” wykuszami, zdobi komin przypominający trochę pagodę.
Osadnictwo na tych terenach, według badań archeologicznych, występowało już w epoce kamiennej. Zapisane w dokumentach wzmianki o wiosce, pochodzące z różnych źródeł i z różnych okresów, świadczą o tym, że jej nazwa ulegała wielokrotnym zmianom: w 1403 roku – Wanssowo, 1412 roku – Wąsowo, w 1485 roku – Vasowo, w 1564 roku – Wąszouo, w 1772 roku – Wanzowo, Wensowe, w 1841 roku – Wąsowo, w 1902 roku – Wonsowo, w 1939 roku – Hardt, w 1945 roku – Wąsowo.
W połowie XVIII wieku dobra zakupili Sczanieccy. W 1859 majątek na licytacji nabył Izydor Franke. To na jego polecenie powstało wiele budowli, wchodzących obecnie w skład folwarku, m.in. gorzelnia. Poczynione inwestycje tak mocno uszczupliły jego finanse, że w 1868 roku był zmuszony sprzedać dobra. Nowym właścicielem został bankier i przemysłowiec z Niemiec, Richard von Hardt. Podobno zauroczony tym miejscem, doliną rozpościerającą się w pobliżu pałacu, postanowił założyć tu siedzibę rodu. W ciągu następnych kilku lat kupił: Chraplewo, folwark Wąsówko i Tomaszewo. Okres władania ziemiami przez Hardtów (do 1945 roku) to niewątpliwie rozkwit folwarku Wąsowo. Wybudowali z wypalanej cegły m.in.: stajnię koni wyjazdowych, spichlerz, obory, garaż dla automobili i kuźnię. W 1946 roku majątek został przejęty przez Skarb Państwa. W latach 1949-1983 użytkowany przez PGR. Od 1983 do 2010 roku wchodził do zasobów Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa, z czego ostatnie dziesięć lat to dzierżawa przez prywatne przedsiębiorstwo rolne. W tym okresie odrestaurowano zabytkową kuźnię, gorzelnię i inne zabudowania. W 2010 roku zespół przeszedł w ręce prywatne. Nowi właściciele rozpoczęli generalny remont i stworzyli tu Folwark Wąsowo. Obiekt ma unikatowy klimat. Oprócz infrastruktury turystycznej i rekreacyjnej, jest tu prowadzona ekologiczna produkcja rolna. Specjałów tych można spróbować w folwarcznej restauracji, są tu też oferowane nalewki własnego wyrobu.
Wieś leży w województwie wielkopolskim, powiecie nowotomyskim, gminie Kuślin.

 

Scroll to Top
Spirits logotyp czarny

Dostęp zablokowany

Nie spełniasz wymogów dotyczących wieku użytkowników strony.
Warsaw Spirits Competition 2024

Rejestracja otwarta

Zgłoś swoje uczestnictwo w festiwalu!
Zniżka EARLY BIRD -10% do 31 marca.

Spirits logotyp czarny

Czy ukończyłeś/aś 18 lat?

Treści na tej stronie przeznaczone są wyłącznie dla osób dorosłych.