6 października odbyło się uroczyste otwarcie Muzeum Fabryka Wódki w Krakowie. Obszerna ekspozycja powstała przy ul. Fabrycznej 13 na terenie kompleksu Fabryczna City. Mieści się w zabytkowym budynku po dawnej Wytwórni Wódek nr 11, wybudowanej w latach 30. XX wieku, później znanej jako Polmos Kraków. Inwestorem jest firma Inter-Bud, która odpowiadała za projekt i realizację rewitalizacji terenu po dawnym Polmosie.
Muzeum podzielone zostało na kilka stref – część wprowadzającą z kinem, ogólną strefę dotyczącą historii wódki, część opisującą procesy produkcji oraz historię zakładów na terenie Fabrycznej 13. Zwiedzanie wieńczy degustacja i możliwość dokonania pamiątkowych zakupów. Podczas uroczystego otwarcia goście mieli możliwość degustować m.in. osiemnastoletnią Starkę, a także koktajle. Na terenie Muzeum jest znakomicie zaopatrzony bar, pełen unikatowych butelek wódek z całego świata.
Fabryka Wódki to niemal 1100 mkw. przestrzeni do zwiedzania, zarówno indywidualnego, jak również z przewodnikiem. W trakcie półtoragodzinnej wycieczki na zwiedzających czekają interaktywne ekspozycje i stanowiska multimedialne opowiadające historię rozwoju technologii wytwarzania wódki na przestrzeni wieków, można dowiedzieć się o dawnych metodach produkcji i recepturach, ale przede wszystkim poznać znaczenie i miejsce wódki w historii, kulturze i gospodarce. To niezwykła podróż w czasie, pełna interesujących, mało znanych i zaskakujących faktów. Co warte podkreślenia, jest to jedyne muzeum wódki na świecie, które może się poszczycić zbiorem autentycznych urządzeń gorzelniczych tworzących kompletny ciąg technologiczny do produkcji spirytusu.
Główny wątek ścieżki zwiedzania jest związany z ogólną historią wódki na ziemiach polskich, z akcentami położonymi na rolę Krakowa w rozwoju branży spirytusowej na przestrzeni dziejów.
Muzeum tworzy m.in. siedem galerii tematycznych i jednocześnie siedem głównych opowieści.
GALERIA 01, czyli: Początki produkcji wódki na ziemiach polskich XIV-XIX wiek
Sala pierwsza, na którą składają się trzy główne stanowiska, stanowi prezentację początków historii produkcji wódki i kultury konsumpcji alkoholu na ziemiach polskich.
„Laboratorium Alchemika z XIV wieku” to scenograficzno-multimedialna instalacja, prezentująca pracownię alchemika wraz z najważniejszym jej elementem tj. rekonstrukcją średniowiecznej aparatury do destylacji alkoholu.
„Dwór Szlachecki z XVI wieku” to również scenograficzno-multimedialna instalacja, której głównym elementem jest wielkoformatowa projekcja obrazująca ucztę w dworze szlacheckim, podczas której następuje opowieść o rodzajach trunków z okresu ok. XVI-XVIII wieku.
„Rewolucja w Gorzelnictwie XIX wiek” to multimedialna makieta w skali ok. 2:1 aparatury Pistoriusa z 1817 roku. Chyba jedyna taka makieta na świecie.
„Beczki” to scenograficzne gabloty do prezentacji surowców (głównie ziemniaki) stosowanych do produkcji wódki w XIX wieku; jest to również miejsce prezentacji butelek/karafek oraz kieliszków stosowanych w karczmach omawianego okresu.
GALERIA 02, czyli: Bar dwudziestolecia międzywojennego 1918-1939
„Bar dwudziestolecia międzywojennego” to instalacja multimedialno-scenograficzna, której celem jest prezentacja oryginalnych eksponatów z okresu II RP – butelek po alkoholach Wytwórni Wódek, których tradycje w większości sięgają jeszcze XIX wieku.
Konsultantem dla tej części wystawy był Łukasz Czajka.
GALERIA 03, czyli: Państwowy Monopol Spirytusowy, Fabryczna 13, Kraków, 1931, Plac przed Wytwórnią Wódek nr 11 w Krakowie
„Sala z cysterną” to to przestrzeń poświęcona zarówno na ogólną historię zmian w organizacji gospodarczej nowopowstałego państwa Polskiego jak i początkom zakładów na Fabrycznej 13. Głównym stanowiskiem jest cysterna kolejowa, stanowiąca obramowanie dla prezentacji filmu o PMS i wytwórni wódek. W gablotach-skrzynkach umieszczone są oryginalne butelki monopolowe z okresu II RP, jest tu także makieta zakładów krakowskich.
Konsultantem dla tej części wystawy był Antoni Jeżak, wieloletni, główny technolog zakładów krakowskich oraz ich ostatni prezes.
GALERIA 04, czyli: Gorzelnia rolnicza – zakład wytwórczy produkujący spirytus surowy
Aranżacja galerii „Gorzelnia rolnicza” stanowi prezentację oryginalnych eksponatów pochodzących z autentycznej gorzelni. Jest to jedyne miejsce muzealne w Polsce i poza nią o charakterze muzealnym, gdzie taki kompletny ciąg technologiczny jest możliwy do oglądania. Stanowiska multimedialne w przestrzeni przedstawiają: schemat gorzelni rolniczej, prezentację o surowcach, proces gorzelniczy, proces rektyfikacji oraz prezentację rodzinnej gorzelni rolniczej.
Konsultantami dla tej części wystawy byli Jerzy i Grzegorz Pińczukowie z Podkarpackiej Destylarni Okowity.
GALERIA 05, czyli: Rozlewnia – Zakłady produkcji wódki w Krakowie w latach 1945-1989
Sala z „Rozlewnia” prezentuje powojenną historię polskiego przemysłu spirytusowego ze szczególnym uwzględnieniem Krakowskich Zakładów oraz ówczesnej technologii produkcji wódek. Centralnym elementem tej części ekspozycji jest Załadowarka – urządzenie do załadowywania gotowych butelek z wódką do transporterów. Pokazuje proces, który stanowił końcowy etap produkcji wódki w Krakowskich Zakładach, odpowiedzialnych m.in. za zestawianie i butelkowanie wódek czystych i gatunkowanych.
„Biblioteka Wódek” – stanowi prezentację szerokiego asortymentu ogólnopolskich wyrobów marki Polmos produkowanych w okresie PRL.
GALERIA 06, czyli: Zakłady produkcji wódki w Krakowie w latach 1991-2010
Ostatnia część wystawy, na którą składa się sala z „Gabinetem Prezesa”, „Archiwum” oraz „Laboratorium”, prezentuje historię zakładów produkcji wódki w Krakowie od transformacji ustrojowej w 1989 roku aż po zakończenie działalności w 2010 roku. Jest to dobra przestrzeń, by opowiadać o współczesnej historii rynku spirytusowego w Polsce.
Przykładowe produkty spirytusowe wytwarzane wg receptur Krakowskich Zakładów z tego okresu można zobaczyć w „Gabinecie Prezesa”, który został zaaranżowany zgodnie ze wspomnieniami byłych pracowników. Film prezentowany na ekranie telewizora stanowi oryginalny materiał reklamowy z targów Polagra z lat 90.
Witryna z eksponatami na stanowisku „Laboratorium” składa się z autentycznie używanych przedmiotów i urządzeń w przyzakładowym laboratorium, które w dużej mierze stanowią dar od byłych pracowników.
W pomieszczeniu „Archiwum” można zapoznać się szerzej z pamiątkami po dawnym Polmosie, m.in.: z archiwalnymi dokumentami, licznymi planami i mapami, zarówno z czasów budowy jak i późniejszych przekształceń, a także można obejrzeć stare etykiety i receptury wódek oraz historyczne zdjęcia zakładów.
Marcelina Miłoś
Koordynator wystawy
Muzeum Fabryka Wódki
Bilet normalny obejmujący zwiedzanie indywidualne: 59 zł
Bilet normalny obejmujący zwiedzanie indywidualne + audio guide: 69 zł
Bilet normalny obejmujący zwiedzanie z przewodnikiem (w wybranych, odgórnie ustalonych przez muzeum godzinach): 79 zł
Godziny otwarcia:
poniedziałek – nieczynne
wtorek-niedziela 11:00-19:00
Godziny przejść z przewodnikiem: 16:00 i 17:30
