„Drinks International” oraz „The Spirits Business” ogłosiły listę największych marek mocnych alkoholi na świecie za rok 2023. To tradycyjnie lista „milionerów”, tych marek, których roczna sprzedaż przekroczyła wartość miliona dziewięciolitrowych skrzynek. Jak co roku, rankingi te różnią się nieco od siebie metodologicznie. Choć obydwa bazują na wynikach sprzedaży ogłaszanych przez samych producentów i instytut Euromonitor, to pierwsza lista nie uwzględnia napojów typu hard seltzer i ready-to-drink, a druga i owszem. Pomimo ogólnoświatowych złych trendów ekonomicznych, jak większe koszty dostaw, inflacja, wyższe opodatkowanie alkoholi, Euromonitor pokazuje delikatny wzrost sprzedaży mocnych alkoholi – o 1,4%.
Nastroje komentatorów branży alkoholowej nie są jednak dobre. Zwraca się uwagę na stagnację w największych gospodarkach świata, na rekordowe wzrosty inflacji, rosnące koszty przedsiębiorców, a jednocześnie spadające siły nabywcze obywateli – zwłaszcza w Europie i USA. Do tego dochodzi odcięcie rynku rosyjskiego, wojenne ograniczenia na rynku ukraińskim, coraz wyraźniejsza separacja Chin, trudności w zachowaniu ciągłości łańcuchów dostaw z rynkami azjatyckimi i wzrost kosztów transportu morskiego w związku z niebezpieczną sytuacją na Morzu Czerwonym, zwłaszcza w Cieśninie Ormuz, która łączy Zatokę Perską z Oceanem Indyjskim. Ogólnie rosnące koszty życia w wielu wypadkach decydowały, że mniej było pieniędzy do wydania na alkohol. Po raz pierwszy od lat wyhamował proces premiumizacji, wyraźnego wzrostu sprzedaży droższych alkoholi względem segmentu ekonomicznego. Obserwatorzy wskazują jednocześnie na wzrost konsumpcji alkoholu w Indiach, a jednocześnie ekspansję hinduskich marek także poza ich tradycyjne rynki zbytu. Indie wyrastają na głównego gracza branży alkoholowej, wyprzedzając Chiny.
W rankingu „Drinks International” za 2023 rok mamy jednak rekordową liczbę 159 „milionerów”, rok wcześniej było ich 136. Z tej grupy 37% marek wykazało wzrost sprzedaży, 15% stagnację i aż 48% spadki. W rankingu „The Spirits Business” jest 150 marek, z czego 45 miało wzrost, 2% poziom roku poprzedniego i aż 53% miało spadki.
Konsumpcja mocnych alkoholi w globalnym wymiarze utrzymuje się na podobnym poziomie, ale wciąż zmieniają się preferencje na niekorzyść m.in. wódki. Największe wzrosty dotyczą: tequili i ginu, pomimo trudności rośnie też kategoria brown spirits. Po ogromnym wzroście sprzedaży alkoholi lokalnych w poprzednich latach, począwszy od 2022 roku cały czas odzyskują rynki marki globalne – bez wątpienia bary i travel retail w istotny sposób kreują popyt na najbardziej znane alkohole.
Na razie ranking pokazuje, że globalni gracze mają bardzo stabilną pozycję swoich marek. Liderem jest Diageo, które w 2023 roku miało 34 marki w rankingu „Milionerów (rok wcześniej 35 marek), dalej są: Pernod Ricard (22 marki, bez zmian w porównaniu do poprzedniego roku), Bacardi (10 marek, jedną więcej), Suntory Global Spirits (9 marek, bez zmian), Gruppo Campari (8 marek), Radico Khaitan (7 marek, dwie więcej), Heaven Hill (6 marek, jedna więcej) Brown-Forman (5 marek, bez zmian), Stock Spirits (5 marek, bez zmian), William Grant & Sons (4 marki).
Największą światową marką niezmiennie jest koreańskie Jinro – lekkie soju, które jest pierwszym na świecie alkoholem, którego sprzedaż przekroczyła w 2022 100 mln dziewięciolitrowych skrzynek, ale w 2023 roku spadła do 97,4 mln. Na drugim miejscu jak przed rokiem jest gin z Filipin Ginebra San Miguel, marka zwiększyła sprzedaż o 3,5% do 36,7 mln skrzynek, na trzecim też jak przed rokiem jest hinduska whisky McDowell’s No. 1, ze sprzedażą 31,4 mln skrzynek i wzrostem o 1,9%. Dopiero szóste miejsce, ze spadkiem o 7,7% do 26 mln skrzynek zajęła pierwsza globalna marka w rankingu – wódka Smirnoff, wyprzedzona jeszcze przez Royal Stag z Indii i Chum Churum z Korei. W pierwszej dziesiątce rankingu Smirnoff to obecnie już jedyna ogólnoświatowa marka, w 2023 roku po raz pierwszy w historii poza pierwszą dziesiątką znalazł się Johnnie Walker ze sprzedażą 22 mln skrzynek i spadkiem aż o 3,2%. Przed Walkerem są: whisky: Officer’s Choice i Imperial Blue z Indii oraz rumy Tanduay i Emperador z Filipin. Miejsca w drugiej dziesiątce mają m.in.: Bacardi, Jim Beam, Jack Daniel’s, Tito’s, Captain Morgan, Absolut i Jameson. Po raz pierwszy od dawna poza pierwszą dwudziestką znalazła się polska Żubrówka. Żubrówka wyprzedza m.in. takie marki jak: Jägermeister czy Ballantine’s.
Najszybciej rosnące marki w 2023 roku to: brandy Aznauri (89,5% wzrostu), gin Barrister (57,1%), brandy Courrier Napoleon, wódka Belaya Beriozka oraz wódka Tsarskaya czy produkowana w Kaliningradzie brandy Old Kenigsberg.
Polskie marki
Poza wspomnianą Żubrówką na pozycji 24 i kolejny rokiem spadku, w zestawieniu jest jeszcze kilka polskich marek. Na pozycjach 47 i 54 uplasowały się Żołądkowa i Soplica, przy czym w obu przypadkach obejmuje to całe portfolio tych marek – wódki czyste i napoje spirytusowe, obydwie marki ze wzrostami sprzedaży. Na miejscu 112 znalazła się Lubelska, na 120 Wyborowa. Dalej jest marka Stock Prestige na miejscu 125, Biały Bocian na miejscu 160 i Sobieski na miejscu 175. Oba rankingi pominęły wódki Krupnik (ok. 2-2,5 mln skrzynek) i Żytniówka (ok. 1-1,5 mln skrzynek).
Polskie marki w rankingu
Pozycja | Marka | Producent | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | %+/- |
24 | Żubrówka | Maspex | 6,2 | 7,1 | 7,9 | 8,6 | 9,7 | 10,0 | 10,8 | 10,5 | 9,5 | -10,5 |
47 | Żołądkowa | Stock | 4,9 | 5,0 | 4,0 | 3,8 | 4,2 | 4,6 | 4,9 | 4,2 | 4,4 | 4,5 |
54 | Soplica | Maspex | 2,5 | 3,1 | 3,5 | 3,9 | 4,2 | 4,3 | 4,3 | 4,1 | 4,2 | 2,4 |
112 | Lubelska | Stock | 1,3 | 1,3 | 1,5 | 1,5 | 1,9 | 1,9 | 1,9 | 1,9 | 1,9 | 0,0 |
120 | Wyborowa | Pernod Ricard | 1,6 | 1,7 | 1,6 | 1,7 | 1,8 | 1,5 | 1,8 | 1,9 | 1,8 | -5,6 |
125 | Prestige | Stock | 0,9 | 0,9 | 1,4 | 1,4 | 1,7 | 1,5 | 1,7 | 1,5 | 1,6 | 6,3 |
160 | Biały Bocian | Stock | bd | bd | bd | bd | 0,9 | 1,2 | 1,8 | 1,5 | 1,2 | -20 |
157 | Sobieski | Marie Brizard | 2,0 | 1,9 | 1,8 | 1,4 | 1,2 | 1,1 | 1,0 | 1,0 | 1,0 | 0,0 |
Niestety, tytułem podsumowania można powtórzyć to, co pisaliśmy rok temu. Ostatnie lata są trudne dla branży alkoholowej i rok 2024 nie będzie tu przełomowy. Wciąż rosną koszty produkcji, dystrybucji i finansowania. Powstaje coraz więcej małych kraftowych i lokalnych marek, z którymi „milionerzy” z coraz większym trudem konkurują. Można przewidywać, że ta lista najbogatszych będzie się w kolejnych latach kurczyć, albo będzie na niej jeszcze więcej alkoholi, których nazwy są dla nas zupełnie egzotyczne, jak lider rankingu Jinro, czy koreańskie Chum Churum. Z drugiej strony są pewne zaskoczenia, jak np. duży wzrost sprzedaży brandy, która jako kategoria była w ostatnich dekadach w ciągłej recesji, wciąż rośnie sprzedaż rumu, whisky, świetnie radzą sobie trunki meksykańskie, a patrząc na inwestycje promocyjne krajów azjatyckich można spodziewać się, że w kolejnych latach do Europy i USA w znacznie większej skali zaczną być sprzedawane soju, shōchū i baijiu. Wielkość sprzedaży whisky w 2023 roku pierwszy raz przegoniła ilościowo wódkę i gin razem wzięte.
Sprzedaż alkoholi wg kategorii (w miliardach 9-litrowych skrzynek)
Kategoria | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | %+/– |
Whisky | 0,406 | 0,365 | 0,393 | 0,426 | 0,470 | 10,3% |
Wódka/gin | 0,411 | 0,403 | 0,424 | 0,447 | 0,456 | 2,0% |
Brandy i koniak | 0,171 | 0,151 | 0,160 | 0,181 | 0,187 | 3,3% |
Rum | 0,151 | 0,137 | 0,146 | 0,158 | 0,165 | 4,4% |
Likiery | 0,120 | 0,113 | 0,122 | 0,129 | 0,132 | 2,3% |
Tequila i mezcal | 0,035 | 0,037 | 0,041 | 0,047 | 0,051 | 8,5 |
Inne | 1,087 | 0,952 | 0,937 | 0,874 | 0,855 | -2,2% |
Razem | 2,381 | 2,158 | 2,223 | 2,287 | 2,319 | 1,4% |