Nieczynna gorzelnia rolnicza we wsi Wielgie

W bardzo ładnej, pełnej zabytków, miejscowości Wielgie (powiat lipnowski) stoi stara, nieczynna już gorzelnia rolnicza. Są tu też m.in.: stary młyn, suszarnia cykorii i pozostałości pałacu zbudowanego jak i gorzelnia przez hrabiego Tadeusza Miączyńskiego. Za gorzelnią jest jezioro, wokół ruin pałacu niszczeje park krajobrazowy. Idealne miejsce choćby na agroturystykę, zwłaszcza, że z dala od głównych szlaków komunikacyjnych. Szkoda, że w ruinie, za wyjątkiem gorzelni, która jest częściowo odnowiona (prywatne mieszkanie), a mury fabryczne wydają się być w bardzo dobrym stanie. Może kiedyś znów popłynie tu spirytus, bo to wspaniałe miejsce na restaurację połączoną z wyrobem własnych trunków, najpierw jednak musiałoby się zmienić w Polsce prawo, które obecnie nie sprzyja tego typu inicjatywom. A przecież w Niemczech, Austrii, Francji, Włoszech, ba – nawet w Czechach, Słowacji, na Węgrzech, Bułgarii, Serbii itd. – tego typu zabytki często wracają do dawnych tradycji, destylują niewielkie ilości bardzo ciekawych trunków i ściągają turystów, dzięki czemu korzysta cała gmina. Odwiedzałem takie mini destylarnie w starych gorzelniach czy młynach, zawsze jest to połączone z restauracją, zwykle z pokojami do wynajęcia. Miejsce żyje, nie popada w ruinę. Dobrym przykładem są tu tereny wschodnie Niemiec, gdzie zrujnowane w czasach NRD dawne zakłady dostają dziś drugą szansę. Instalowane są nowoczesne aparaty odpędowe, które są ekologiczne i zajmują mało miejsca, ogrzewane gazem, nie węglem, ale dawna architektura gorzelni ze strzelistym kominem jest przecież nie tylko świadectwem epoki, ale też atrakcją turystyczną. U nas, niestety, w ostatnich latach wiele tego typu zabytków techniki zostało zburzonych.

W Wielgie odwiedziłem pana Mariana Jakubowskiego, który był kierownikiem gorzelni przez 24 lata – od 1980 do 2004 roku. – Kiedyś policzyłem, że przez te lata gorzelnia wyprodukowała 7 mln litrów spirytusu – mówi pan Jakubowski.
Gorzelnia powstała w 1870 roku (pałac w 1900), jej ostatnim właścicielem przed nacjonalizacją był hrabia Jerzy Wilski (zmarł w 2009 roku, żył 99 lat). Gorzelnia działała w latach II wojny światowej, po 1945 roku należała początkowo do GS, potem PGR. Destylowano najpierw spirytus z ziemniaków, potem także ze zbóż, a w latach PRL głównym odbiorcą był Polmos Toruń (potem także Polmos w Starogardzie, dziś destylarnia Sobieski). Jakość spirytus zawdzięczał dobrej wodzie z własnej studni głębinowej. Pracował tu miedziany aparat odpędowy z Sędziszowa Małopolskiego o wysokości 17 półek, piec węglowy wyprodukowano w Sosnowcu. Po likwidacji gorzelni w 2004 roku część wyposażenia, w tym aparat odpędowy, kupiło Przedsiębiorstwo Usługowo-Produkcyjne Urządzeń Gorzelniczych „Destylator” Jerzy Lipiński, Piotr Tokarz z Torunia, reszta, jak zabytkowy piec, poszła na złom, pozostały tylko mury.
W Wielgie, poza dworem, gorzelnią i dawnym folwarkiem, jest też bardzo ładny drewniany kościół z XVIII wieku o barokowym wystroju. Na stronie internetowej gminy Wielgie można znaleźć sporo informacji o atrakcjach i zabytkach regionu oraz o losach ludzi związanych z regionem, dawnych dziedziców czy narodowych bohaterów. Przytoczę fragment, polecam jednak wizytę na stronie gminy, gdyż jest wzorowo zorganizowana, naprawdę bogata w informacje turystyczno-krajoznawcze i fakty historyczne. Może być przykładem dla innych gmin. „Osadnictwo na terenie Gminy Wielgie rozwinęło się pod koniec XIII i na początku XIV w. Osady parafii Wielgie pojawiają się w źródłach w XV wieku. Z zachowanego wykazu parafii archidiakonatu dobrzyńskiego wynika, że w 1510 roku wymieniona jest parafia Wielgie pod wezwaniem św. Wawrzyńca, składające się z dwóch wsi: Wielgie i Nowa Wieś. Dalsze zapiski o wsi Wielgie pochodzą z 1564 roku. Notatki mówią o folwarku i kościele. Znajdował się tu dwór, który w XIX w. był w posiadanie Mioduskich, następnie Miączyńskich, którzy wybudowali gorzelnię, młyn, spichlerz i suszarnię cykorii. Hrabia Tadeusz Miączyński około 1900 roku wybudował nowy dwór w stylu eklektycznym, który na dzień dzisiejszy już nie istnieje. Gmina charakteryzuje się atrakcyjnym krajobrazem, licznymi pagórkami, ciekawą szatą roślinną, pomnikami przyrody i jeziorami. W środkowej części gminy znajduje się piękne i bardzo czyste jezioro Orłowskie, nazywane również Piaseczeńskim. Jego powierzchnia wynosi 100 ha. Walory przyrodniczo-krajobrazowe gminy świadczą o jej atrakcyjności. Na terenie Gminy Wielgie znajduje się również wiele zabytków godnych obejrzenia, które przetrwały do chwili obecnej”.

Na zdjęciach gorzelnia i ruiny dworu

SONY DSC SONY DSC SONY DSC SONY DSC

1 komentarz do “Nieczynna gorzelnia rolnicza we wsi Wielgie”

  1. Jeżeli publikuje się opis historyczny to warto by było podać autora dziejów Wielgiego a nim jest p. Janusz Koszytkowski.

Komentarze są wyłączone.

Scroll to Top
Spirits logotyp czarny

Dostęp zablokowany

Nie spełniasz wymogów dotyczących wieku użytkowników strony.
Warsaw Spirits Competition 2024

Rejestracja otwarta

Zgłoś swoje uczestnictwo w festiwalu!
Zniżka EARLY BIRD -10% do 31 marca.

Spirits logotyp czarny

Czy ukończyłeś/aś 18 lat?

Treści na tej stronie przeznaczone są wyłącznie dla osób dorosłych.