Hieronymus Brunschwig i jego sztuka destylacji

Hieronymus Brunschwig urodził się w 1450 roku, a więc mniej więcej w tym czasie, kiedy Johannes Gutenberg z sukcesem zastosował do druku swoją ruchomą czcionkę. Brunschwig był aptekarzem, medykiem, alchemikiem, ale to właśnie wynalazkowi Gutenberga zawdzięcza nieśmiertelną sławę. Jego „Liber de arte distillandi de simplicibus” z 1500 roku była najprawdopodobniej pierwszą w dziejach książka o destylacji jaka ukazała się drukiem. O ile wcześniejsze rękopiśmienne prace poświęcone destylacji Arnoldo de Villanova czy Rajmunda Llulla znane były wyłącznie w niewielkich kręgach, to książka Brunschwiga szybko obiegła cywilizowany świat, została przetłumaczona na kilka języków i wielokrotnie wznawiana. W rezultacie sztuka destylacji stała się tak powszechna, że niemal w każdym domu w kuchni stał jakiś kociołek, w którym uzyskiwano domowym sposobem aqua vitae. Bogatsze domy miały temu celowi poświęcone osobne izby, gdzie nie tylko stały korbasy i alembiki, ale też sprowadzane zioła i egzotyczne przyprawy korzenne oraz suszone skórki owoców, które miały poprawiać smak mocnego alkoholu uzyskiwanego podług wskazówek Hieronymusa Brunschwiga.


W XVI wieku wiedza o destylacji przestała być tajemna czy elitarna. Mocny alkohol stał się ważnym towarem. Miał zasadnicze przewagi nad winem czy piwem. Był tańszy w produkcji, pozwalał zagospodarować nadwyżki zboża, ziemniaków i owoców, świetnie nadawał się do długiego przechowywania i transportu. Nie psuł się jak wino czy piwo, przeciwnie – przechowywany zwykle w beczkach, które były tańsze niż amfory, nabierał z czasem gładkości.
Hieronymus Brunschwig urodził się w połowie XV wieku w Strasbourgu, studiował w Bolonii, Padwie i Paryżu. Był człowiekiem zamożnym i szanowanym, autorem kilku rozpraw medycznych i przyrodniczych. Zmarł w Strasbourgu w 1512 roku.
Była autorem dwóch książek o destylacji. Pierwsza, z 1500 roku, znana jest jako mała księga o destylacji, „Liber de arte distillandi de simplicibus”. W ciągu pięćdziesięciu lat miała siedem wznowień i cztery przekłady, w tym w 1527 roku na język angielski. W roku śmierci Brunschwiga została wydana tzw. wielka księga destylacji, „Liber de arte distillandi de compositis”.
Niemiecki medyk referuje w swoich dziełach wcześniejsze rękopiśmienne prace na temat destylacji i alchemii, m.in. Jeana de Roquetaillade. Opisuje urządzenia do destylacji (wraz z rycinami), opisuje sposób fermentacji, destylacji, filtrowania, infuzjowania ziołami, zastosowanie medyczne alkoholu. Co ciekawe, podobnie jak jego średniowieczni poprzednicy, Brunschwig opisuje alkohol jako wodę życia. Wskazuje na jego dobroczynne działanie, wymieniając szereg zastosowań w leczeniu takich przypadłości jak: niestrawność, przeziębienie, problemy z sercem, bóle głowy. Dobrze wpływa na żeby, eliminuje brzydki zapach z ust. Przemywa rany, dodaje młodym ludziom odwagi. A nawet… dobrze wpływa na pamięć. Brunschwig w ogóle nie zajmuje się negatywnymi skutkami nadużywania alkoholu, choć problem ten w czasach jemu współczesnych był już na tyle wyraźny, że pisano o pijaństwie pamflety (np. w 1493 roku krajan Brunschwiga – Hanz Folz).
Co ciekawe, książka Brunschwiga nigdy nie ukazała się po polsku (miała tłumaczenie na czeski i to jeszcze w XVI wieku). Jej kilka przekładów w formie cyfrowej można bez problemu znaleźć w Google, podobnie jak pochodzące z niej ryciny, które tu zamieszczam.

Scroll to Top
Spirits logotyp czarny

Dostęp zablokowany

Nie spełniasz wymogów dotyczących wieku użytkowników strony.
Warsaw Spirits Competition 2024

Rejestracja otwarta

Zgłoś swoje uczestnictwo w festiwalu!

Spirits logotyp czarny

Czy ukończyłeś/aś 18 lat?

Treści na tej stronie przeznaczone są wyłącznie dla osób dorosłych.