Alkohole września 2022

We wrześniu spróbowałem aż 295 nowych alkoholi, czyli prawie dziesięć nowych próbek docierało do mnie dziennie. Część to alkohole zgłaszane do konkursu Warsaw Spirits Competition, część próbowana podczas Ogólnopolskiego Festiwalu Alkoholi Mocnych M&P, odwiedziłem też kilka destylarni podczas wyjazdu do Szwecji, doi tego jeszcze kilka paneli degustacyjnych i… uzbierało się dobrych rzeczy. Ponad 2/3 moich próbek (aż 201) we wrześniu znalazła się w medalowym przedziale ocen 80-100, a siedem oceniłem na powyżej 95.

Przypominam zasady punktacji. Maksymalna liczba punktów do uzyskania to 100, minimalna to 0. Punktowane są: aromat (do zdobycia 30 punktów), smak (30), finisz (30) i całościowe wrażenie (10), na które składają się takie elementy jak harmonia czy nowatorstwo, to znaczy, że nawet kontrastowo poustawiane smaki i aromaty mogą dostać wysoką ocenę, jeżeli będą interesujące i innowacyjne.
Oceny rozłożyły się jak w tabeli

miesiąc	0-10	10-20	20-30	30-40	40-50	50-60	60-70	70-80	80-90	90-100
I	13	6	8	11	16	14	22	53	150	89
II	3	2	3	2	3	5	7	21	58	31
III	1	3	2	7	7	5	16	22	68	25
IV	0	2	3	4	4	7	14	42	54	18
V	3	3	0	6	10	11	28	44	83	40
VI	0	3	4	4	10	10	21	53	81	47
VII	0	0	3	6	4	2	4	33	49	31
VIII	0	1	1	5	1	1	6	17	82	35
IX	0	1	3	3	4	9	29	45	138	63
razem	19	21	27	48	59	64	147	330	763	379

Alkoholem września jest Pakruojo Dvaro Bravoras Apynio Krištolinis su šeivamedžių žiedais (43%) z notą 97/100. Destylat piwny, słody: 95% pilsner i 5% rye z dodatkiem chmielu azacca i kwiatów czarnego bzu, z własnego ogrodu. Bardzo długa fermentacja – 25 dni z udziałem drożdży Crown Lager Berlin. Zapach słodki, słodowy, śliwki, powidła śliwkowe, chmiel, goryczka, agawa. Smak słodki, owocowy – czarny bez, dużo śliwek, gruszki, pieczone jabłka, suszone morele, koper, anyż, słodka ziemistość jak w tequili. W finiszu dużo nut piwnych, goryczkowych, ale i owocowych: czarny bez, czarna porzeczka, agrest, aronia. Cierpkie i doskonałe.
Wódka czysta września to Silesia Distillery Żytnia Wódka (43%) z notą 95,5. Niezwykle przyjemny zapach owoców, jabłek, a zwłaszcza gruszek, do tego zielonych orzech włoski, mąka i wafelek z wanilią. Smak bardzo mączny, gęsta w ustach, dużo pieprzu, kardamonu, ziela angielskiego. Delikatnie pali. Także w finiszu bardzo dużo mąki – żytni chleb, dobrze wypieczony, lekko pieprzny, lekko słony. Idealna żytnia czystość finiszu.
Wódka smakowa września to Czarna Perła Wódka z Kwiatów czarnego bzu (40%) z notą 95,5. Wódka o czarnej barwie i pięknym słodko-cierpkim aromacie czarnego bzu. Z delikatną nutą w zapachu czarnej porzeczki. Smak także słodko-cierpki, kwiatowo-owocowy, a jednocześnie czuć moc i czuć, że to wódka, a nie mocny likier, że główne skrzypce gra tu jednak czysty alkohol, a nie dodatki. Mimo intensywności barwy i aromatów, może być wzorem dobrze zrobionej smakowej wódki, a nie likieru, który udaje wódkę. Cała słodycz jest tu naturalna, wyciągnięta z surowców, nie czuć żadnych dodawanych cukrów. Finisz długi, kwaskowy, rześki, lekki, jest kwiatowość, nuta igliwia, zielonych szyszek i… jest dobry spirytus rektyfikowany.
Wódka starzona września to Stara Myslivecka Limited Edition 500 Years Single Barrel Bourbon 12Y0 2010 (40%) z notą 90. Destylat żytni, leżakowany w beczce po bourbonie. Zapach głęboki, owocowy, bardzo przyjemny, nuty ziołowe, dębowe. Czuć: jabłka (gorzkie i kwaśne), gruszki, wiśnie. W smaku jest słodycz kakao, wafelka, nuty kukurydziane, ziołowe, bourbonowe. Byłoby idealnie, gdyby moc butelkowania była wyższa. W finiszu jest dużo słodkiej kukurydzy, ale też żytnia pikantność, owocowość, jabłka, śliwki, wiśnie, zioła, anyż, koper, wędzone śliwki.
Akwawit września to Åhus Akvavit Botanik Special (38%) z notą 94,5. Wśród botaników, poza koprem włoskim i kminem, jest przywrotnik pospolity, roślina z rodziny różowatych. Trunek siedem lat był leżakowany w beczkach po bourbonie. Tylko 300 butelek, ręcznie zbierane botaniki. Zapach bardzo delikatny, elegancki – kmin i koper, kminek, w tle lekko anyż. Smak słodki, delikatny, sporo anyżu, kminu. W finiszu lukrecja, słodki kmin.
Grappa września to Marolo Grappa di Moscato (42%) z notą 83,5. Robiona z wytłoczyn jakie zostają po produkcji słynnych Moscato d’Asti, leżakowana w stalowych zbiornikach. Zapach różany, słodki, powidła różane. Różany, słodki, delikatny smak, nieco oleisty, słonecznikowy. W finiszu jest słodka gruszka, słodkie jabłko, pomelo, rumianek, pestki jabłek.
Pisco września to Tacama Demonio de Los Andes Pisco Albilla (40%) z notą 89,5. Robione ze szczepu albillo, który uprawiany jest głównie w regionie Ribera del Duero, ale na początku XX wieku został z sukcesem sprowadzony do Peru i ma tam nasadzenia w regionie Tacama. Zapach: malin, porzeczek, jabłka, róża, lekko drożdże. Tańczy na języku jak wino musujące, kwaskowość, lekka słodycz, jabłka kwaśno-słodkie, ale też banany, śliwki i drożdże. W finiszu masa jabłek, morele, słodkie śliwki, słodkie gruszki, pestki.
Koniak września to Lheraud Petite Champagne 1996 (49%) z notą 93. Zapach korzenny, migdały, morele, marcepan, lukier, słodkie śliwki, cynamon. W smaku gorzkie zioła, cynamon, suszone śliwki, anyż, czekolada z wiórkami kokosowymi. Finisz cierpki – tytoń, śliwki, lukrecja, sól.
Christian Drouin Pays d’Auge 10YO Calle 23 Angels (45%) z notą 90,5. Trunek był finiszowany w beczkach po tequili 100% agave Weber z Calle 23. Najpierw kalwados wlano do na 13 miesięcy beczek pierwszego napełnienia po Calle 23, potem jeszcze na cztery miesiące do beczek drugiego napełnienia. Zapach bardzo rześki, kwaśne jabłka, kwaśne gruszki, pulpa, szarlotka, lekka nuta pestek owoców. Smak cierpki, korzenny, nuty śliwkowe, zaskakujące, anyżowe, lukrecja, ciemne piwo stout. Ciężki finisz, dużo słodyczy, melasy, cukru palonego, jak w przepalance, tytoń i pieczone jabłka.
Gin września to Purity Gin 34 Dry Gin (57,1%) z notą 94,5. Destylacja 9 różnych botaników: jałowiec, tymianek, bazylia, jagoda leśna, żurawina, lawenda, dzięgiel, kolendra i kardamon. Numerowane butelki, podany numer destylacji. W zapachu: słodki jałowiec, dzięgiel, zioła. W smaku dużo jałowca, słodkie jagody, cierpkość, zioła, słodko-pikantny jałowiec, kardamon. Finisz rozgrzewający i cierpki, lekko gorzki, tłusty, bardzo długi, mocno jałowcowy, lekko sól, nuta warzywna, dzięglowa, także herbaciana.
Rum września to Quinta de Fontã Grogue (45%) z notą 91. Grog produkowany na Wyspie św. Mikołaja (São Nicolau), należącej do archipelagu Wysp Zielonego Przylądka. Mają tam uprawy trzciny cukrowej, robią grog ze świeżo wyciśniętego soku z trzciny. Cudowny zapach bananów, papai, mango. Czysty, rześki, nuta śliwkowa, octanowa, fermentacyjna. W smaku są zielone banany, ananas, lekko nuty karmelu, cynamonu i kokosa, kakao, do tego kiszone ogórki, masa nut fermentacyjnych. Jest w tym rześkość rolniczych rumów, jak clairin z Haiti. Finisz dość ostry, cynamonowy, sporo bananów, fermentujący ananas.
Mezcal września to Del Maguey Wild Jabali (47%) z notą 93. Edycja z 2017 roku, z dziko rosnących odmian agawy jabali, która jest zbierana ze skalistych skał i klifów. Hiszpańska nazwa jabali oznacza dzika, ponieważ liście na maguey jabali wyglądają jak zęby tego ssaka. Jest trudna w zbieraniu i trudna w obróbce. Serca z agawy są pieczone w ziemi i zakopywane na dwa tygodnie, a następnie mielone za pomocą kamienia ciągnionego przez konie, a na końcu fermentowane z unoszącymi się w powietrzu drobnoustrojami. Na koniec podwójnie destylowane w małym alembiku. Destylarnia znajduje się w miasteczku Santa Maria Albarradas. Zapach dymu, wędzenia – wędzone liście i owoce czarnej porzeczki, wędzone śliwki, miód. W smaku duża ziemistość, kurkuma, wilkakora, ostry pieprz, chilli. Finisz piekący – chrzan, kurkuma i wędzony boczek oraz duża ziemistość.
Whisky single malt września to Glenfiddich 15YO Cask Strength (51%) z notą 95. Stara, już nie dostępna edycja, butelkowana ok. 2009 roku. Fantastyczny zapach słodkiej gruszki williams, figi, bardzo słodkie jabłka. Smak cierpki, lekko anyżowy, kwaśne i gorzkie jabłka, pektyny, suszona żurawina, imbir. Finisz pieprzny, tabaka, owocowy tytoń, kwaśne jabłka, kwaśne gruszki, zielony banan i miętówka.
Whisky blended września to Black Bottle Double Cask (46,3%) z notą 87,5. Limitowana edycja, wypuszczona w 2021 roku. Kompozycja single malts z beczek po sherry i dwunastoletniej grain whisky z beczek po czerwonym wytrawnym winie, nie filtrowana na zimno, wypuszczona w nowej serii Alchemy. Przyjemny zapach słodkiego ziarna i owoców – słodkie jabłka, słodkie gruszki, morele. W smaku oleista, nieco słona – oliwki, kiszone limonki, w finiszu nuty brandy, rodzynek, śliwek, słodkiego ciasta.
Rye whiskey września to Van Winkle Family Reserve Rye 13YO (47,8%) z notą 94,5. Obecnie już bardzo rzadka i droga butelka. Zapach bardzo ziołowy – słodko-gorzki: anyż, lukrecja, rozmaryn, tymianek, słone ciasto, do tego śliwki i słodkie pomarańcze. Smak pomarańczy, budyniu cytrynowego i gorzkich ziół, piołunu. W finiszu – lody pistacjowe, wermut, szałwia, herbata, suszone śliwki, suszone morele, sól.
Amerykańska whiskey września to Jack Daniel’s 1913 Gold Medal (43%) z notą 93. Edycja z 2009 roku, wypuszczona w serii Gold Medal Series. Zapach żywicy, igliwia, sosny, mięty, jagód, jabłek, czerwonej i białej porzeczki. Smak cierpki, wytrawny, dużo nut żywicznych, zielone szyszki, śliwki, gruszki, mięta, anyż. W finiszu słodkie gruszki, guajazyl, tymianek, rozmaryn, lekko sól, igliwie, ale na koniec po tej feerii zapachu i smaku wydaje się być mdły – biszkopt, migdał, tymianek, majeranek, ale już zwietrzały.
Likier września to Mikrogorzelnia Bitter Aperitivo z Polskich Botaników (26%) z notą 96. Zapach gorzki, rześki, kojarzy się z karczochem, z korą chinowca. W tle – gorzkie jabłka. Smak gorzki, nawet bardzo gorzki, piołunowy, mniszek lekarski, kwiatowość, rumianek, słodkie śliwki przez chwilę ładnie równoważą gorycz, ale zaraz finisz znów wchodzi w rejestry bardzo gorzkie, dużo różnych chmieli, rabarbar, cytrusowość kolendry, tymianek, zielony orzech włoski – gorzko, ziołowo i kwaskowo. Świetnie zrobione, w ogóle nie przeszkadza brak cytrusów, zupełnie niepowtarzalne, na dodatek smaczne.
Odkrycie września to Skånska Spiritfabriken z małej miejscowości Sandby w Skanii. Zakład powstał na farmie, przy dawnej stadninie koni, wśród starych jabłoni. W 2006 roku przeprowadzili pierwszą destylację jabłek, potem jabłkowy destylat trafił do dębowych beczek. Zakupili francuskie alembiki. Pomieszczenia zakładu w całości wypełniają beczki, nastawy, etykieciarka, ręczna maszyna do rozlewu. Na ukończeniu jest budowa nowego zakładu, gdzie przewiezione zostaną alembiki. W 2016 roku wypuścili pierwszy gin (obecnie w pięciu różnych recepturach), trzy lata później pierwszą whisky. We współpracy z lokalnymi browarami destyluja piwo. Za produkcję odpowiada Jan Rothman, który mieszka przy destylarni.
Lektura września to książka Toma Acitelli „Whiskey Business: How Small-Batch Distillers Are Transforming American Spirits” (Chicago Review Press). Autor jest największym w Stanach ekspertem od rzemieślniczych alkoholi, napisał kilka książek o kraftowych piwach, opisuje amerykańskie winiarstwo i producentów mocnych alkoholi. Za początek kraftowej rewolucji w USA przyjmuje rok 1958, kiedy pojawiła się marka bourbona Maker’s Mark – wówczas ręcznie butelkowanego w małej destylarni w Loretto, którą T. William „Bill” Samuels Sr. kupił za 35 tys. dolarów. Dopiero potem pojawiły się rzemieślnicze piwa, zaczęto nieśmiało zakładać winnice w Napa Valley, a w mocnych alkoholach kolejnym kamieniem milowym było pojawienie się marki bourbon Blanton’s w 1984 roku – już nie small batch, lecz single barrel. Tom Acitelli świetnie opowiada i prowadzi czytelnika przez historię amerykańskich rzemieślniczych alkoholi, w tym także tych mniej znanych niż whiskey, jak amerykańskie brandy owocowe.