Rząd wprowadza nowe podatki, nie bacząc na protesty przedsiębiorców. Związek Pracodawców Polski Przemysł Spirytusowy apeluje do Prezydenta RP o skierowanie ustawy „cukrowej” do Trybunału Konstytucyjnego. W ocenie ZP PPS sposób procedowania w parlamencie oraz postanowienia Ustawy „cukrowej” i wprowadzenie dodatkowych opłat od sprzedaży alkoholu w opakowaniach do 300 ml posiadają liczne wady prawne i są niezgodne z Konstytucją RP, co kwalifikuje je do rozpatrzenia przez Trybunał Konstytucyjny.
Pomimo uwag i wątpliwości wielokrotnie zgłaszanych przez Związek Pracodawców Polski Przemysł Spirytusowy (ZP PPS), prawników i legislatorów, 14 sierpnia 2020 roku Sejm uchwalił tzw. Ustawę „cukrową” wprowadzającą opłatę od sprzedaży napojów alkoholowych w opakowaniach o pojemności nieprzekraczającej 300 ml (tzw. „małpki”) oraz ustawę o zmianie niektórych ustaw w celu zapewnienia funkcjonowania ochrony zdrowia w związku z epidemią COVID-19 oraz po jej ustaniu, na mocy której termin wejścia w życie powyższej opłaty został przesunięty z 1 lipca na 1 stycznia 2021. ZP PPS wskazuje na kuriozalny sposób procedowania obu ustaw. Ustawa cukrowa miała wejść w życie 1 lipca br., jednak Senat ją odrzucił. Miała wrócić pod obrady Sejmu w połowie kwietnia br., jednak z powodu prac legislacyjnych związanych z pandemią koronawirusa posłowie się nią wtedy nie zajęli. Oznacza to, że znowelizowano przepisy, które nie istnieją, co wielokrotnie było podkreślane przez prawników, a nawet Biuro Legislacyjne Sejmu. Uchwalona ustawa nie spełnia kryteriów prawidłowej legislacji obowiązujących w demokratycznym państwie prawnym, w tym w szczególności zakazu retroaktywności przepisów prawa. Merytoryczną opinię w tej sprawie powinien wydać Trybunał Konstytucyjny.
Kolejne wątpliwości budzi fakt, iż nowa opłata, wbrew swojej nazwie może stanowić zabronioną formę dodatkowego podatku akcyzowego, którą objęta będzie tylko jedna kategoria produktów alkoholowych, co jest niezgodne z przepisami unijnymi dotyczącymi akcyzy. Eksperci ZP PPS zwracają również uwagę, że może to stanowić niedozwoloną pomoc publiczną, gdyż sprzyja tylko niektórym przedsiębiorstwom i produkcji niektórych tylko towarów, czyli branży piwnej. Stanowi to naruszenie zasady równości przewidzianej w Konstytucji RP.
Oprócz wątpliwości prawnych dotyczących legalności wspomnianych ustaw pojawia się szereg innych. Opłata od sprzedaży napojów alkoholowych do 300 ml dotknie prawie wyłącznie alkoholi mocnych – tylko ten segment rynku jest sprzedawany w takich opakowaniach. Wprowadzenie opłaty skierowanej selektywnie na produkt, który stanowi zaledwie 1/9 rynku napojów alkoholowych, nie pozwoli na realizację celów zdrowotnych zakładanych w ustawie. Wprowadzenie opłaty wpłynie na zwiększenie popytu na rynku piwa, którego nowe opłaty praktycznie nie będą dotyczyć, a które już dziś odpowiada za większość spożywanego alkoholu, tj. 57,9 % w przeliczeniu na 100% alkohol. Napoje spirytusowe cechują się względnie wysoką elastycznością cenową popytu, oznacza to, że przy podniesieniu ceny mocnych alkoholi w małych opakowaniach, konsumenci będą kupować dużo tańsze piwo. Spadnie wolumen sprzedawanych napojów spirytusowych, a co za tym idzie wpływy z tytułu akcyzy (napoje spirytusowe są 2,9 razy wyżej opodatkowane od piwa) i VAT. Tym samym wprowadzenie tej opłaty nie doprowadzi do spadku konsumpcji napojów alkoholowych, a jedynie do zmiany struktury spożycia, ze stratą dla budżetu państwa. Co więcej, z samego uzasadnienia ustawy nie wynika, dlaczego spadek sprzedaży alkoholi w opakowaniach poniżej 300 ml miałby przyczynić się do zrealizowania prozdrowotnych założeń tej ustawy. Na poparcie tej tezy nie przytoczono żadnych badań ani innych dowodów. Taki podatek nie funkcjonuje na żadnym z unijnych rynków.
Firmy zrzeszone w Związku Pracodawców Polski Przemysł Spirytusowy zwracają również uwagę, że uwarunkowania społeczno – ekonomiczne w czasie epidemii COVID-19 całkowicie zmieniły oblicze polskiej gospodarki. W obecnej sytuacji, każde dodatkowe obciążenie fiskalne może doprowadzić do załamania rynku. Ich zdaniem zmiany w regulacjach prawnych dotyczących alkoholu powinny mieć charakter kompleksowy, długoterminowy i obejmować wszystkie kategorie alkoholu, zgodnie z zasadą zachowania konkurencyjności i równego traktowania podmiotów działających na tym samym rynku. Tylko takie rozwiązania zapewnią stabilność i ciągłość wpływów budżetowych z tytułu akcyzy i pozwolą przedsiębiorcom planować działalność w sposób racjonalny.
Mając powyższe na uwadze firmy zrzeszone w ZP PPS apelują do Prezydenta RP o skierowanie wspomnianej ustawy do Trybunału Konstytucyjnego, który rozstrzygnie o ich zgodności z Konstytucją RP.
Ryszard Woronowicz
Rzecznik Prasowy ZP PPS
